آموزش ساز سنتور

سنتور ساز زهی کوبه‌ای موسیقی ایرانی است. این ساز از یک جعبه تشدید صدا به شکل ذوزنقه‌ متساوی الساقین تشکیل شده است به طوری که بلندترین ضلع موازی آن نزدیک به نوازنده و دو ضلع با طول برابر، دو ضلع موازی را به طور مورب قطع می‌کنند.

سنتور یکی از سازهای موسیقی ایرانی است که ساخت آن را به فیلسوف عالیقدر  و موسیقیدان بزرگ قرن چهارم، ابونصر فارابی نسبت داده اند. شواهد و علائم بجای مانده از نقاشی ها وحکاکی های  موجود از دوره های آشوری و بابلی (۶۶۹ قبل از میلاد)، تصویرهایی را نشان می دهد که در آن افراد، آلاتی  ذوذنقه  شکل  شبیه سنتور را که به وسیله طناب یا نخی که بدان متصل بود از  گردن آویخته و با آن می نواختند. نام این ساز بارها در کتب قدیمی و اشعار قدما تکرار شده است. به درستی معلوم نیست سنتور ابتدا در کدام کشور مورد استفاده بوده است، ولی مطمئنا ایرانیها قبل از ظهور اسلام با این ساز آشنا بودند و آن را (کونار)می نامیدند. بعد از اسلام نیز عبدالقادر مراغه ای (ساز)یا (طوفان) را معرفی کرد که شبیه سنتور امروزی بود با این تفاوت که برای هر صدا فقط یک سیم می بستند و با جابه جایی خرکها آن را کوک می کردند. با توجه به قدمت آثار کشف شده، گمان می رود که به احتمال زیاد این ساز از قلمرو ایران به کشورهای دیگر راه یافته و نام های مختلفی پیدا کرده است. به همین دلیل، برخی از انواع سنتور در کشورهای دیگر نظیر عراق، چین، هند، مصر، ترکیه و جمهوری چک نیز با تفاوت هایی مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین این ساز را در کشور چین (یان-کین)، در اروپای شرقی (دالسی مر)، در انگلستان (باترفلای)، در آلمان و اتریش (مک پر)، در هند (سنتور)، در کامبوج (فی) و در امریکا (زیتر) می نامند که دارای وجه تشابهات و تمایزاتی با یکدیگر می باشند. علاوه بر این، ساز سنتور در بعضی نواحی ارمنستان و گرجستان نیز رایج است. برطبق دست نوشته های قدیمی، سنتور در سلسله امپراتوری مین (سالهای ۱۳۶۸ تا ۱۶۴۴ هـ. م) به دنبال رفت و آمدهای روزافزون بین چین و خاورمیانه، از فارس و از طریق دریا به چین منتقل شده که ابتدا در استان ساحلی کانتون رواج یافته و سپس به تدریج در سراسر چین تعمیم یافته است. امروزه یان-کین یا همان سنتور چینی به عنوان ساز ملی چین شناخته می شود.

سنتور ۷۲ سیم دارد که ۳۶ سیم آن در گروه‌های ۴ تایی روی ۹ خرک طرف راست قرار دارند و رنگشان زرد و از آلیاژ مس یا برنج هستند و ۳۶ سیم آن نیز در گروه‌های چهار تایی روی ۹ خرک سمت چپ قرار دارند و رنگشان سفید و فلزی فنری هستند.

سنتور با ۲ مضراب چوبی به طول ۲۲ سانتی متر نواخته می‌شود و هر یک از این مضرابها از ۳ قسمت تشکیل شده اند:

حلقه مضراب که حالت نیم دایره داردو زایده کوچکی در انتهای آن وجود داردو با انگشتهای سبابه و میانی دور حلقه را می‌گیرد.

ساقه مضراب ترکه‌ای باریک بین حلقه و سر مضراب است.

سر مضراب کمی پهن تر ساخته می شود و محل اصابت به سیم‌ها است. چنان که از چند دهه قبل معمول شده، سر مضراب را با پارچه ضخیمی می‌پوشانند تا صدای گرم و لطیف‌تری حاصل شود.